Οι Νερόμυλοι

Η ρεματιά του Μυλοποτάμου, φιλοξενεί τους περισσότερους νερόμυλους του νησιού. Συνολικά αριθμούν τους 23 νερόμυλους, εκ των οποίων μόνο τρεις διατηρούνται σε αρκετά καλή κατάσταση με άφθαρτο το σημαντικότερο μέρος του μηχανισμού τους. Όλοι είναι ιδιόκτητοι. Η ονομασία του χωριού προφανώς έρχεται από την ύπαρξη αυτών των μύλων στην περιοχή. Η λαγκαδιά του Μυλοποτάμου είναι η πιο εύφορη του νησιού και δέχεται στην κοίτη της τα περισσότερα νερά από κάθε άλλη. Η λειτουργία των νερόμυλων άνθισε κυρίως την εποχή της Αγγλοκρατίας και οι ιδιοκτήτες τους φορολογούνταν για τη λειτουργία τους. Οι μύλοι άλεθαν δημητριακά. Τη λειτουργία των μύλων υποστήριζε το μυλαύλακο μέσα στο οποίο κυλούσε το νερό, ενώ παράλληλα υδροδοτούσε τα περιβόλια της ρεματιάς για την άρδευσή τους. Επίσης οι νερόμυλοι επικοινωνούσαν μέσω ενός μεγάλου δικτύου μονοπατιών αρκετών χιλιομέτρων. Οι νερόμυλοι σταμάτησαν να λειτουργούν λίγο μετά το 1950, όταν διαδοχικά, κατά τους τελευταίους χρόνους υποσκελίστηκαν από τη λειτουργία των πετρελαιοκίνητων μύλων. Άλλες περιοχές στο νησί όπου υπάρχουν νερόμυλοι είναι η λαγκαδιά των Ωχέλων η οποία περιλαμβάνει δέκα μύλους, το φαράγγι του Τσάκωνα στα Μητάτα, η λαγκαδιά του Καραβά, ο Κάλαμος και ο νερόμυλος στην Αγία Πελαγία.

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΕΝΟΣ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥ

Ο νερόμυλος αποτελείται από:

• τον πύργο υδατόπτωσης, που λέγεται «βουτζί»
• το εργαστήρι άλεσης
• την αποθήκη
• το χώρο αναμονής πελατών
• το ζουριό, υπόγειο στο οποίο υπάρχει η φτερωτή
• την κατοικία του μυλωνά